Hoe komen kunstenaars in de juiste flow om iets fantastisch te fabriceren? Is het bepaalde muziek? Een speciale werkplek? Of is het pure mazzel als alles gaat stromen? Deze maand: zangeres, actrice en theatermaakster Meral Polat.
‘Voor het eerst in twintig jaar tijd sta ik helemaal alleen op het toneel. Ik bepaal het ritme. Ik ben de motor. Moet al mijn voelsprieten uitklappen om samen met het publiek de voorstelling te kunnen maken. Dat is een heel bijzondere ervaring en voelt ontzettend bloot. Kwetsbaar. Rauw. Ik moet het in mijn eentje doen. En dat is tegelijkertijd ook waanzinnig. Ik moet nóg alerter zijn, nog meer focus hebben. Mijzelf nóg meer in het hier en nu brengen.
Om in die flow te komen, doe ik nu heel andere dingen dan vroeger. Toen rende ik tien rondjes om het theater en dwars door de zaal. Ik ging mijzelf opdrukken en ademhalingsoefeningen doen. Eigenlijk deed ik heel braaf wat ik op de toneelschool had geleerd. Nu vertrouw ik op mijn jaren van effort, schaven en vijlen. En sta ik enkel nog even op mijn hoofd om mijn bloed goed door mijn lichaam te laten stromen.’
Lacht: ‘Er schiet mij een verhaaltje over Picasso te binnen. Hij zat in een café te tekenen en een vrouw vraagt of hij iets voor haar wil maken. Binnen tien minuten maakt hij een tekening waar hij even later een kwart miljoen voor vraagt. Die vrouw is verontwaardigd: “Hoe durft u zoveel geld te vragen voor iets wat u in tien minuten maakt.” Picasso antwoordt: “Het heeft mij dertig jaar gekost om dit in tien minuten te kunnen.” Zo voelt dat voorbereiden voor mij ook. In de flow komen gaat bijna vanzelf omdat er zoveel oefening aan vooraf is gegaan. En ik mijzelf na al die jaren veel beter ken.
Als ik op het toneel sta, sta ik daar met heel mijn wezen. Als er connectie met de zaal ontstaat, is er magie. Vrijheid. Vroeger was ik mij daar niet zo van bewust. Dan dacht ik enkel: my God, wat was het goed! Nu weet ik dat je blijft groeien. Er is namelijk altijd een element dat niet in jouw handen ligt. En precies dát vind ik geweldig. Het zorgt ervoor dat het geen routine wordt. Eigenlijk is het net als seks; je moet steeds die oprechte verbinding aangaan. De connectie met je hart en je zintuigen maken en je nieuwsgierigheid en verwondering cultiveren.
Ik sta nu alleen op het toneel, maar voel mij niet alleen. Dit stuk gaat over alle vrouwen. Over hun verlangens. Hun kwetsbaarheden. Hun verhalen. Ik voel mij gedragen door mijn vrouwelijke collega’s. Onze moeders, onze grootmoeders. Ik ben mij bewust op wiens schouders ik sta. Dat geeft mij heel veel kracht.’
Meral Polat (Orkater) staat op 19 januari 2026 met haar voorstelling En ze maakte een kind in de Stadsschouwburg Utrecht
