Festival Oude Muziek Utrecht: Museumkunst?

Is oude muziek museumkunst?

Het lijkt wel een strikvraag. Natuurlijk is het antwoord ja!

Museumkunst staat voor culturele uitingen die het tot de canon hebben geschopt: topkunst, die het volmondig verdient om te bewaren, te beschermen en door te geven aan nieuwe generaties.

Maar de term wordt ook wel eens spottend gebruikt. Museumkunst verwijst dan naar verouderde kunst die misschien geconserveerd mag worden, maar feitelijk uitgespeeld is in de hedendaagse samenleving. Kunst waarin het vuur is gedoofd.

Veel kunstmuziek van de voorbije eeuwen was gebruiksmuziek. Anno nu is van die oorspronkelijke functie nog weinig te merken. Religieuze muziek verleggen we naar de profane concertzaal. Muziek met politieke bedoelingen wordt geneutraliseerd tot achtergrondmuziek. Als oudemuziekfestival doen we in feite wat musea doen: we rukken culturele uitingen los uit hun omgeving en plaatsen ze in een nieuwe context, met een nieuwe taak: schoonheid laten ervaren. Maar kan dat zomaar? Knippen we daarmee niet de levensader van deze muziek door? Of ligt het complexer?

Veel jonge musici voelen de behoefte om nieuwe rituelen te creëren. Ze toveren concerten om tot fictieve liturgische performances. Ze houden van de sfeer en plakken theatrale ervaringen aan elkaar om tot een nieuwe bezieling te komen. Deze opvallende trend laten we zien en ervaren. Het is maar een van de vele antwoorden op de centrale vraag van deze festivaleditie: hoe houden we erfgoed levend voor mensen van nu?