Zelf ervaren hoe het is om ADHD te hebben? Dat kan bij De Grote ADHD Experivaganza van Thomas van Luyn. ‘Zet mij op een podium en ik word rustig.’ Duizendpoot Thomas van Luyn is cabaretier, acteur, muzikant, programmamaker, schrijver en columnist. Bekend werd hij door zijn imitaties in het tv-programma Kopspijkers, met Mike Boddé maakte hij de hilarische Mike & Thomas Show en hij is al jarenlang vaste columnist bij de Volkskrant. Daarin beschrijft hij zijn gestoei met de dagelijkse beslommeringen. En nu staat hij in het theater met De Grote ADHD Experivaganza. Je houdt niet echt van interviews, las ik in een van je columns. ‘Klopt. Ik doe sowieso alleen publiciteit als ik ga optreden in het theater. Omdat ik nogal een flapuit ben, ben ik in interviews vaak te eerlijk. Als ik dan later al die dingen teruglees… Aan mijn stem kun je niet horen of ik een kwinkslag maak. Als ik dan toch een interview doe, dan het liefst via de mail. Dan kan ik langer nadenken over een formulering.’ Goed, toch maar proberen dan. Kun je de titel van de voorstelling toelichten? ‘ADHD is veel van alles en alles tegelijk. Het is larger than life, dus wordt Experivaganza ook meer dan een voorstelling. Het is geen stand-up of zo, wat je misschien van mij zou verwachten. Het publiek gaat ervaren hoe het is om ADHD te hebben.’ Wat is ADHD in jouw geval? ‘Dat ik zo druk ben in mijn hoofd dat ik niet helemaal “in de wereld’ ben”. Alles gaat met hoge snelheid. ADHD wordt gekenmerkt door impulsiviteit, hyperactiviteit en snel verlies van aandacht. Allemaal kenmerken die ik ook heb. Daarnaast ben ik vaak onrustig of zenuwachtig en kan ik geen namen onthouden. Of ik herken mensen niet. Het zijn veel kleine dingetjes bij elkaar.’ Hoe moet dat dan als je het podium op gaat? ‘Dan heb ik er geen last van. Er is veel concentratie voor nodig. Normaal kan ik die niet opbrengen, maar wel als ik ga optreden. Hoe groter en overweldigender iets wordt, hoe beter ik kan focussen. Veel mensen met ADHD zijn goed in noodsituaties. Zet ze een pistool tegen het hoofd, steek hun huis in brand of stuur ze het podium op en ze worden rustig.’ Hoe groter en overweldigender iets wordt, hoe beter ik kan focussen. Hoe kwam je erachter dat je zelf ADHD hebt? ‘Een paar jaar geleden kreeg ik de diagnose. Ik was altijd al druk en hyper. Ook was ik vaak in de war. In aanvallen van wanhoop dacht ik: er is iets heel raars met mij. Iedereen had zijn shit bij elkaar, dacht ik, behalve ik. Ik ben niet dom, maar ik kan niet wat normale mensen wel kunnen: rust houden, een lijn volgen, carrière maken, de sleutel niet kwijtraken, belasting betalen… Elke maand had ik een deurwaarder aan huis. Op zich had ik het geld wel, maar ik maakte nooit enveloppen open. Toen ik 40 werd, dacht ik: ik kan het nog steeds niet, en het gaat me ook niet meer lukken. Toen begon ik wel in te zien dat er iets fout zat. Onder dwang van een gezin gaat het nu wel beter, en ik heb iemand ingehuurd om een keer per maand mijn brieven open te maken. Een briefopener ja. Of een enveloppen-afhandelaarster.’ In een eerder interview las ik dat je eigenlijk niet meer op tournee wil vanwege alle onrust eromheen. ‘Nee, maar veel dingen tijdens deze tour ga ik doen op zijn ADHD’s. Ik speel alle voorstellingen binnen een jaar, een maand lang, elke dag. Zo’n sprint kan ik wel aan. (Momenteel werkt hij in de sportschool aan zijn conditie, schrijft hij in zijn laatste column, red). Ik kom op het laatste moment het theater binnen, en niet drie uur van tevoren om samen te eten en zo. Dat vind ik zo saai allemaal. Eigenlijk is het not done om het op deze manier te doen, maar ik wil vorm en inhoud laten overlappen.’ Heeft het voor jou ook voordelen om ADHD te hebben? ‘Ik heb er een mooi huis van gekocht. De aanvallen van onrust en spanning hebben geleid tot de vele creatieve uitingen. Die waren er niet geweest zonder ADHD, daar ben ik bijna zeker van. Dus ik weet niet of ik het had willen missen.’ 25-26 november, Stadsschouwburg Utrecht, ssbu.nl