Polyfonie XXL – Monumentale meerkorigheid

Read in English

In In dit concertprogramma staat de monumentale pracht van meerkorige muziek centraal – werken waarin vocale en instrumentale groepen vanuit verschillende richtingen de ruimte vullen met veelstemmige klank. Componisten als Josquin Desprez, Giovanni Gabrieli, Johann Hermann Schein, Johann Schelle, en Thomas Tallis tonen in deze werken hoe meerkorigheid in de late Renaissance en vroegbarok werd ingezet om niet alleen muzikale complexiteit, maar ook een overweldigende luisterervaring te creëren.

U hoort onder andere een 13-stemmige canon uit het Eton Choirbook van Robert Wylkynson (1450–1515), waarin Jezus en de twaalf apostelen muzikaal worden verbeeld. Giovanni Gabrieli’s Sonata Pian’ e Forte (à 8) – geschreven voor twee tegenoverliggende balkons in de San Marco in Venetië – is een van de eerste werken waarin dynamiek (‘piano’ en ‘forte’) expliciet wordt voorgeschreven. Het instrumentale werk laat horen hoe de ruimtelijkheid van de kerkklank Gabrieli’s compositietechniek beïnvloedde. Van Josquin Desprez (ca. 1450–1521), een van de grootste Vlaamse polyfonisten, klinkt Qui habitat in adjutorio altissimi, een zeldzame 24-stemmige canon verdeeld over zes koren.

Een van de hoogtepunten van het programma is de Nederlandse première van Johann Hermann Scheins Herr Gott, dich loben wir (à 24), een zes-korig motet dat oorspronkelijk werd geschreven ter gelegenheid van een bruiloft in Leipzig. Schein combineert Lutherse kerkmuziektraditie met Venetiaanse ruimtelijke effecten en een rijke instrumentale bezetting. Een qua bezetting vergelijkbaar stuk is het Lobe den Herrn, meine Seele (à 25) van Johann Schelle, mogelijk gecomponeerd voor een dankdienst na de bevrijding van Wenen in 1683.

Talllis’ Spem in alium (ca. 1570) is een meesterwerk voor 40 stemmen verdeeld over acht koren van vijf zangers. Deze compositie, vermoedelijk geschreven ter ere van de 40e verjaardag van koningin Elizabeth I, is het sluitstuk van het programma.

Musici:
Ensemble Illustre o.l.v. Dennis Broeders met o.a. Wendy Roobol (sopraan), Rosina Fabius (alt), Pablo Gregorian (tenor), Anna Schall (zink), Joost Swinkels (baroktrombone) en Daphne Oltheten (barokviool).