HKU Exposure

‘Ik groeide op met een broertje met een verstandelijke en lichamelijke beperking. Mijn moeder zorgt nog steeds voor hem. Mother’s Child is mijn manier om de zware zorg voor iemand met een verstandelijke en lichamelijke beperking bespreekbaar te maken. Animatie is daar een mooie vorm voor: de kracht ervan is dat je iemands gevoelswereld goed kan laten zien, je kan veel complexere gevoelens dan alleen verdriet of blijdschap verbeelden.

De film gaat over Mary, die 24/7 zorgt voor haar volwassen, non-verbale zoon Murphy. Je ziet haar dagelijkse strijd, hoe ze steeds bij overheidsinstanties de beperkingen van Murphy moet aantonen, hoe ze niet altijd begrijpt wat Murphy wil of nodig heeft, en schoonheid vindt ondanks alle bureaucratische rompslomp. Want de onvoorwaar­delijke liefde tussen Mary en Murphy is uniek. In de animatie zie je dat door de chaos heen.

Andere mantelzorgers herkennen zich in Mary’s verhaal: de dagelijkse telefoontjes naar overheidsinstanties, het voortdurende gebrek aan tijd, de fysieke en mentale tol die het eist, het continue gevoel dat je de ander tekort doet… Ik merk dat de film aanzet tot gesprek. Dat was ook mijn doel. De meeste mensen vinden het ongemakkelijk om te praten over de zorg voor iemand met verstandelijke en lichamelijke beperkingen. Omdat ze zich er geen voorstelling van kunnen maken, weten ze niet wat ze moeten zeggen of zijn ze bang om iets verkeerds te zeggen.

Mijn moeder en ik moesten allebei heel erg janken toen we de film voor het eerst samen zagen. Ze vindt ’m mooi, maar ook confronterend. Hij was op meerdere internationale filmfestivals te zien, van Utrecht en Berlijn tot Rio de Janeiro en Annecy. Hij werd genomineerd voor de Shalky Scenario Prize op het Nederlands Film Festival. En we wonnen onlangs de award voor Best Animated Short op Dallas International Film Festival én Atlanta Film Festival. Beiden zijn Oscar-qualifying awards, dus dat is echt te gek.’

naominoir.com

‘Het is een pleidooi voor meer verbinding met de aarde’

Het streven naar een wereld die ook in de toekomst leefbaar blijft, is nadrukkelijk verweven in het creatieve makerschap binnen HKU. Daan Hollander studeerde in 2024 af als fotograaf met de installatie Wachten op Gaia, over de kwetsbaarheid van de natuur en hoe de mens daarmee omgaat.

‘Gaia komt uit de Griekse mythologie. Het is een alomvattend begrip dat staat voor Moeder Aarde, voor de wereld om ons heen. In mijn werk refereer ik aan verhalen uit de oudheid, toen mensen veel dichter bij de natuur stonden dan wij. Het is een pleidooi voor meer verbinding met de aarde, zodat we ook beter voor haar zullen zorgen.

De installatie is een digitale ruimte waar je kunt binnenstappen om het sublieme te ervaren; het overweldigende van de ongerepte natuur. Om je heel klein te voelen en toch verbonden met je omgeving. Je wordt omringd door beelden van verschillende groottes, waaronder oersymbolen voor transformatie, zoals vlinders. Ook werk ik met beelden van de wicker man, waarmee de Kelten hun zonnegod eerden. De symbolen komen op je af, best wel in je gezicht, Je kunt dan ervaring dat je één bent met wat je ziet – met Gaia.

Dat ik digitale middelen gebruik om de natuur te verbeelden, vind ik niet tegenstrijdig. Technologie komt voor uit de mens, en de mens is onderdeel van de natuur. En juist dankzij digitale media voel je je in Wachten op Gaia meer in contact met onze planeet. Mijn afstudeerwerk is genomineerd voor Steenberg Stipendium en is geëxposeerd in het Nederlands Fotomuseum. Met het thema wil ik zeker meer: de onzekere toekomst van de aarde, haar fragiliteit. Ik wielren veel, ben hele dagen buiten, en word heel gelukkig van de bossen en velden. Het begint alweer te kriebelen om daar iets mee te doen.’

Wachten op Gaia is t/m 24 september te zien in het Stadskantoor, als onderdeel van de tentoonstelling Utrechtse klimaatverdedigers voorop!

daanhollander.com

‘Nee, waar kom je écht vandaan?’

HKU is er voor iedereen, ongeacht gender, etnische achtergrond, seksuele oriëntatie, functiebeperking, leeftijd of neurodivergentie. Michael Hauwert rondde de opleiding Animatie in 2024 af met de documentaire Maar alleen hier ben ik thuis, over medelanders met een migratieachtergrond.

‘Mijn film gaat amper over expliciet racisme, en meer over de kleine dagelijkse opmerkingen. “Waar kom je vandaan?” “Almere,” antwoord ik dan. “Nee, nee, waar kom je écht vandaan?” Ik interviewde verschillende tweede generatie Nederlanders met een migratieachtergrond over hun twijfel of ze Nederland wel hun thuis mogen noemen, terwijl het dat uiteraard wel is. In de film hoor je korte fragmentjes van die gesprekken, met op beeld mijn animaties. Met een Filipijnse moeder en een vader met een Indonesische achtergrond herkende ik veel in hun verhalen. En dat is ook wat ik zocht: overeenkomsten, omdat daar een bepaalde universele waarheid ligt. De voorbeeldvraag hierboven is een klassieker, maar er waren ook andere gelijkenissen. Net als ik hebben veel mensen met een Oost-Aziatische achtergrond als kind een moment gehad waarop we voor de spiegel stonden en met onze handen aan onze ogen voelden. Waren ze maar normaal, dachten we. Dat voelt zo fragiel en uiterst persoonlijk, en toch hebben we allemaal hetzelfde meegemaakt.

Een juiste “midden” vinden was lastig. Ik voel me de stem van mensen met een migratieachtergrond, en om hen niet tekort te doen wil ik zeggen waar het op staat, maar tegelijkertijd wil ik niet activistisch overkomen.

De film is er puur om ons gevoel over te brengen. Het is een maatschappelijk betrokken film, daar kan ik niet omheen, maar vooral een poging om empathie te creëren. Tegelijk wil ik ons niet in een slachtofferrol plaatsen.

Dat juiste midden hoop ik, nee denk ik, bereikt te hebben. Nee, ik heb het bereikt.’

Maar alleen hier ben ik thuis won de Filmfonds Wildcard Animatie op het Nederlands Filmfestival.

@michael_hauwert