Met beeld, muziek en objecten brengt Studio Figur maatschappelijke thema’s tot leven. ‘Met figuren maak je invoelbaar wat woorden niet kunnen zeggen,’ aldus het Utrechtse makersduo. W ie de repetitieruimte van Studio Figur binnenstapt, komt in een wereld vol poppen, objecten, live film, muziek en verhalen. Dit Utrechtse gezelschap, opgericht door theatermaker Noufri Bachdim vormgever Pluck Venema, maakt voorstellingen die de fantasie prikkelen én actuele thema’s behandelen. Niet met woorden, maar met figuren. Hun nieuwe voorstellingen GAMMEL en Kantjil en de Tijger zijn momenteel te zien in het land. Universum Noufri en Pluck ontmoetten elkaar in hun derde jaar aan de HKU. Al snel bleek dat ze een passie voor beeld en verbeelding delen. Ze besloten samen te werken en kozen voor de naam Studio Figur. ‘Poppentheater’ heeft een wat kinderachtige bijklank en dekt bovendien niet de lading, leggen ze uit. In Duitsland en Scandinavië bestaat een sterke traditie van figurentheater, een term die beter aansluit bij hun werk. En ‘figur’ klinkt internationaal, wat belangrijk is omdat het gezelschap regelmatig samenwerkt met buitenlandse makers en zich laat inspireren door tradities uit alle windstreken. De kracht van figurentheater zit volgens Pluck in de verbeelding van de toeschouwer. Een figuur heeft geen emoties van zichzelf; die worden er door het publiek op geprojecteerd. Daardoor komt een verhaal dieper binnen. Pluck: ‘Met figuren kun je invoelbaar maken wat woorden niet kunnen zeggen. Voor Het mooiste blauw maakten we bijvoorbeeld poppen van de stof van een hijab, zodat de identiteit en trots van islamitische kinderen letterlijk in de voorstelling zat.’ GAMMEL Schaduwspel Ook ander materiaal draagt betekenis: klei staat voor buigzaamheid en maakbaarheid, hout voor starheid en onveranderlijkheid. Zelfs decorstukken spelen mee en voegen nieuwe lagen aan een verhaal toe. Met live film kan een eenvoudig schaduwspel plotseling een heel universum openen, waarin het decor zelf het verhaal verder vertelt. Dat zie je bijvoorbeeld in Kantjil en de Tijger, de voorstelling waar traditionele Indonesische wajangfiguren via een projectie veranderen in een filmisch landschap. ‘Vaak begin ik met een gevoel dat me raakt, iets uit het dagelijks leven. Zoals die keer in een boekwinkel, toen ik vroeg naar een kinderboek over een meisje dat voor het eerst met een hoofddoek naar school gaat,’ vertelt Noufri. ‘De verkoopster zei dat ze niet zo hield van boeken die diversiteit propageren, maar gaf me toch een boek dat volgens haar oké was. Het raakte me dat ze zo met me meedacht. Pluck ziet daar meteen beelden bij, en zo bouwen we verder. We zoeken altijd naar de maatschappelijke laag achter dat gevoel: het gaat nooit alleen om mij, maar om iets dat breder speelt.’ Pluck vult aan: ‘Ik ontwerp de figuren en objecten en werk samen met lichtontwerpers, kostuumontwerpers en muzikanten. Waar Noufri het verhaal start, vertaal ik het in beelden die spreken.’ Magisch dwerghert De voorstellingen van Studio Figur vertrekken vaak vanuit de persoonlijke ervaringen van Noufri. Als kind voelde hij zich soms onzeker over zijn Indonesische en islamitische achtergrond. ‘Ik durfde niet trots te zijn op mijn eigen identiteit. Zodra ik vertelde dat ik uit een islamitisch gezin kwam, merkte ik dat mensen daar een oordeel over hadden. Om erbij te horen, hield ik dat vaak voor me. Pas later leerde ik dat je die kant van jezelf juist mag vieren en met trots kunt dragen,’ vertelt hij. Herkenning, trots en hoop zijn belangrijke thema’s in het werk van Studio Figur. En omdat kinderen, ouders en grootouders tijdens de voorstellingen samen hetzelfde verhaal beleven, spreekt Noufri van een ‘intergenerationele ervaring’. Kantjil en de Tijger is gemaakt in samenwerking met De Toneelmakerij en Oorkaan. Ter inspiratie reisden Noufri en Pluck naar Indonesië, waar een wajangmeester hen inwijdde in het geheim van het traditionele Indonesische schaduwspel. Die kennis combineerden ze met westerse vormen van figurentheater, zoals maquettes. Het verhaal gaat over een kleindochter die de laatste wens van haar oma probeert te realiseren: begraven worden bij haar voormoeders in Java. Samen met Kantjil, een magisch dwerghert, gaat ze op zoek naar haar familiegeschiedenis. Repetitie foto Kantjil - foto: Bart Grietens Optimisme Ook GAMMEL is een voorstelling waarin persoonlijke thema’s een universele lading krijgen. Het stuk draait om meneer Pamuk, een oudere man die zich overbodig voelt en zich heeft teruggetrokken uit het leven. Alles verandert wanneer er plots een baby op zijn stoep ligt. Terwijl het kind in rap tempo opgroeit, ontdekt hij opnieuw plezier, speelsheid en muziek in zijn leven. Het zijn dit soort verhalen waarmee Studio Figur kinderen én volwassenen hoop wil geven. Pluck: ‘Kinderen geloven nog dat de wereld maakbaar is, en dat optimisme proberen we vast te houden.’ Het tweetal wil laten zien hoe je, zelfs onder pijnlijke omstandigheden, toch kracht kunt vinden. In hun directe omgeving – ze wonen en werken in Kanaleneiland – willen Noufri en Pluck een plek creëren waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Ze zien theater als een verbindende kracht in een buurt met veel jonge gezinnen en diverse achtergronden. Om theater dichter bij de bewoners te brengen, spelen ze op scholen en organiseren ze buurtprogramma’s. Daarnaast willen Noufri en Pluck bijdragen aan de ontwikkeling van figurentheater in Nederland. Ze geven les op kunstopleidingen en hopen dat het genre een vanzelfsprekende plek krijgt naast toneel, dans en muziek. Ambities genoeg dus, maar de kern blijft dezelfde: verhalen vertellen die raken en verbinden. Noufri: ‘Zodra een figuur tot leven komt, ontstaat er verwondering in de zaal. Dat is de magie van figurentheater.’ 16 november 2025, Stadsschouwburg Utrecht, ssbu.nl Voor de complete speellijst van GAMMEL (4+) en Kantjil en de Tijger (8+) zie studiofigur.com Evenement De Toneelmakerij en Oorkaan: Kantjil en de tijger (8+) Stadsschouwburg Utrecht Poëtisch muziektheater over een dapper meisje en de puzzelstukjes van het verleden. Datum zo 16 nov Tijd 15:30 Bekijk evenement Locatie Stadsschouwburg Utrecht Als toonaangevend theater programmeert Stadsschouwburg Utrecht ieder jaar ruim 500 voorstellingen. Bekijk locatie